Lets go… to Venlo! Kan deze stad de slogans ‘Venloverrast’ en ‘Venloverwelkomt’ waarmaken? Venlo heeft een rijke carnavalstraditie, maar hoe zit dat met het culturele aanbod? Wij namen de proef op de som en verbleven twee nachtjes in het historische centrum van deze stad aan de Maas in Noord-Limburg.
Goed. Laten we beginnen met de belangrijkste informatie. Welke musea kun je in Venlo bezoeken? Een citytrip is heerlijk, maar een museumbezoek is voor ons als museummeisjes natuurlijk onmisbaar om er écht een geslaagd weekend van te maken. Wij bezochten één museum per dag, maar ze zijn ook prima na elkaar te combineren!
De 'Duikbril' op het dak van het nieuwe Van Bommel van Dam
Het is stormachtige vrijdagochtend, wanneer wij vanuit het westen richting het zuidoosten rijden en vlak voor de Duitse grens op onze eindbestemming arriveren. Terwijl de rest van Nederland zich opmaakt voor storm Eunice, maakt Venlo zich klaar voor Vastelaovend – dat Limburgs is voor Vastenavond en beter bekend staat als carnaval.
Er heerst een opgetogen stemming in de stad; het lijkt erop dat de storm Venlo en omstreken ontziet. En na de laatste persconferentie blijkt dat de verkleedkisten tóch nog geplunderd mogen worden. De fanfares trekken er in bonte stoet op uit, terwijl wij ondertussen ons eigen feestje vieren. Want ook de musea en horeca zijn weer geopend. Eindelijk mogen we weer! En zo genoten wij van een cultureel weekend Venlo.
Limburgs Museum
Het stond hoog op onze wishlist: de tentoonstelling ‘De vergeten prinsessen van Thorn’ in het Limburgs Museum, die nog tot en met 3 april 2022 te zien is.
Heb jij ooit gedacht dat in het Limburgse Thorn vroeger prinsessen en gravinnen de scepter zwaaiden? Het is alsof we bij deze tijdelijke tentoonstelling een schatkamer binnenstappen, gevuld met pracht en praal uit lang vervlogen tijden. Aan de hand van talloze kunstwerken en objecten neemt het Limburgs Museum je mee terug in de tijd. Naar het leven van de vergeten prinsessen van Thorn. Een bijzondere tentoonstelling – met een perfecte combinatie van kunst en geschiedenis – over vrouwen die hun eigen weg gingen in een wereld gedomineerd door mannen.
Het witte stadje
Achthonderd jaar lang regeerden vrouwen het miniatuurstaatje het Land van Thorn. Thorn ‘het witte stadje’ lag toen nog in het Duitse Rijk, maar ligt tegenwoordig in het midden van de provincie Limburg. Veertien prinsessen en gravinnen vormden in de 18e eeuw de kern van het stift Thorn. Uit hun midden kozen ze één vrouw als vorstin abdis. Overal in het Duitse Rijk waren damesstiften, maar dat van Thorn was een van de meest prestigieuze.
Een vrouw die tot het stift Thorn toegelaten wilde worden, moest aantonen dat haar zestien (!) betovergrootouders al graaf of gravin, prins of prinses waren. Rond hun veertiende kwamen de prinsessen naar Thorn, om er hun opvoeding in de abdij af te ronden. In een beschermde omgeving leerden ze er de omgangsvormen van de hoge adel.
Daarvoor moesten de vrouwen overigens wel ongetrouwd zijn. Vrouwen die binnen de orde wel wilden trouwen, woonden buiten de kloostermuren in eigen huizen. Veel van deze woningen zijn bewaard gebleven, zoals het uit 1648 afkomstige ‘Huis met de drie kogels’ (en aansluitend het stadje Thorn bezoeken na je weekendje Venlo is trouwens sowieso een aanrader).
Leven als prinses
De tentoonstelling volgt het leven van een aantal van deze prinsessen en geeft een unieke inkijk in het leven van de Europese adel in de achttiende eeuw. We schuifelen langs staatsieportretten en prachtige jurken en juwelen. De tijd en omstandigheden waren anders dan nu, maar hun streven naar zelfstandigheid is iets van alle tijden.
“Mensen inspireren en met elkaar verbinden, dat is toch het mooiste wat er is.”
Limburgs Museum in Venlo
Nieuwe plannen
Naast ons bezoek aan de tentoonstelling ‘De vergeten prinsessen van Thorn’ vergaapten we ons ook nog even aan het nog niet zo lang geleden verbouwde pand. Het markante gebouw van het Limburgs Museum is in 2000 gerealiseerd door de Venlose architect Jeanne Dekkers en mocht ook de plannen voor het nieuwe Limburgs Museum vormgeven.
De grootste verandering is de aanpassing van de entree, die zich nu midden in het gebouw bevind. Het Museumcafé verhuisde naar – de met ramen omgeven – benedenfoyer. Daar heb je een mooi doorkijkje naar het Julianapark. En terwijl je geniet van een lekker stuk Limburgse vlaai, is dit een heerlijke plek om alles wat je beleefd hebt in het museum rustig te laten indalen.
Ut tankstation
De Keulsepoort (het plein voor het museum) is na de verbouwing veranderd in een glooiende en groene helling. Waarbij de blikvanger het oudste tankstation van Nederland is en dat tegen het Limburgs Museum aan ligt. Extra leuk: dit tankstation is weer open voor het publiek! In het American Petroleum Company tankstation uit 1933 vind je sinds afgelopen zomer namelijk een ijssalon van IJsco Fantastico, met de naam ‘Ut Tankstation’. Ook vormt de parkachtige omgeving een mooie verbinding met het naastgelegen oude postkantoor, waar Museum van Bommel van Dam sinds kort gevestigd is (daarover in de volgende alinea meer!). Kortom: dit is een plek dat je met recht een Museumkwartier mag noemen.
Renoveren kun je leren
De komende jaren worden in het Limburgs Museum de volgende stappen gezet om het museum duurzamer te maken, de tentoonstellingszalen te renoveren en de vaste collectiepresentaties te vernieuwen. Wij waren tijdens ons bezoek al fan van de huidige tentoonstellingsopstellingen, dus dat belooft wat!
Dames M (1971) door Pierre van Soest
Museum van Bommel van Dam
Voordat we je meenemen naar ons bezoek aan museum van Bommel van Dam, nemen we je eerst kort mee in het ontstaan van dit eerste museum voor moderne kunst in Limburg. Deze begint in 1969 bij het Amsterdamse echtpaar Maarten en Reina van Bommel-van Dam, die in dat jaar hun verzameling moderne kunst schenkt aan de gemeente Venlo. Dit is een collectie van ruim 1100 kunstwerken, die het echtpaar samenstelde in de periode na de Tweede Wereldoorlog. Als voorwaarde voor de schenking willen Maarten en Reina dat de gemeente Venlo hun kunstverzameling onderbrengt in een museum. En zo geschiedde.
Giga-verzameling
Ondertussen gaat het stel na hun schenking verwoed door met verzamelen. En ze blijven tentoonstellingen, veilingen, galeries en ateliers bezoeken. Deze ‘nieuwe’ verzameling kunst groeit uit tot een privécollectie van ruim 400 werken. Deze privécollectie wordt in 1984 als langdurige bruikleen ondergebracht in Stichting van Bommel van Dam. En is een toevoeging aan de schenking uit 1969. In de jaren die volgen, worden door verschillende directeuren nieuwe kunstwerken aangekocht die passen bij thema’s en stijlen uit de oorspronkelijke ‘oercollectie’. Ook wordt er bij het uitbreiden rekening gehouden met het onder de aandacht brengen van Limburgse kunstenaars.
Gloednieuw museum(gebouw)
Fast forward naar 2021. Want sinds vorig jaar zit museum Van Bommel van Dam op een een gloednieuwe locatie én historische locatie; in het voormalige postkantoor uit 1938 aan de Keulsepoort, als onderdeel van het Venlose Museumkwartier. Wij merken bij ons bezoek dat er ook steeds meer aandacht is voor nieuwe generaties kunstenaars en kunst die inspeelt op actuele ontwikkelingen in de maatschappij. Het museum is er dan ook van overtuigd dat kunst mensen aan het denken zet over de wereld, over hun directe omgeving en over hun eigen rol in de maatschappij. Ze geloven dat bewustwording door middel van moderne en hedendaagse kunst bijdraagt aan de maatschappij van morgen.
50 jaar van Bommel van Dam
De openingstentoonstelling ‘50 jaar van Bommel van Dam‘ is (helaas) nog maar tot en met 13 maart 2022 te zien. De titel zegt het al: wij genieten hier van vijftig jaar kunstgeschiedenis, samengebracht in één expositie. Kunstenaars zoals Armando, Jan Schoonhoven en Karel Appel passeren de revue en vertellen ons het verhaal van het museum. We flaneren langs schilderijen, werken op papier en sculpturen: alle materialen en technieken komen in deze tentoonstelling aan bod. We bekijken een selectie uit de oercollectie, dé verzameling die Maarten en Reina met liefde hebben verzameld en in de jaren daarna is uitgebreid tot bijna 14.000 kunstwerken. Daar kan het museum de komende jaren nog vele mooie tentoonstellingen mee vullen!
Bekijk hier alle actuele activiteiten en tentoonstellingen van museum Van Bommel van Dam.
De Posterij
Op de begane grond van museum van Bommel van Dam vind je museumcafé De Posterij, waar je kunt genieten van een drankje, lunch of borrel. Wij schoven na onze reis richting Venlo aan voor een lunch, maar ook alleen een kopje koffie of thee is na je museumbezoek zeker een aanrader. De eigenaren van De Posterij kopen alles duurzaam in en werken zoveel mogelijk met producten uit de regio. Op de kaart kun je daarom smaakvolle en kleurrijke gerechten verwachten, boordevol pure voedingsstoffen. Zuiver, toegankelijk en lokaal. Daar houden wij van!
Missiemuseum Steyl
Onze laatste museumtip is er eentje in stijl Steyl. Op 10 minuten rijden vanaf het centrum van Venlo ligt namelijk het Kloosterdorp Steyl. En in dat pittoreske kloosterdorp kun je niet alleen kloosters met prachtige tuinen en grotten vinden, maar ook het unieke Missiemuseum, een Ketelhuis met stoommachines, het Wereldpaviljoen, het Limburgs schutterijmuseum, diverse kunstgalerieën én gezellige horeca.
Kloosterdorp
We duiken eerst weer even kort in de geschiedenis voor de nodige context. Terug naar het einde van de negentiende eeuw. Naar de Kulturkampf in Duitsland. In 1875 bouwde de Duitse priester Arnold Janssen het Missiehuis St. Michaël en stichtte een congregatie voor missionarissen die (nog steeds) over de hele wereld actief zijn. Langzaamaan ontstaat aan de oevers van de Maas in het tolerante Nederland – net ver genoeg over de Duitse grens – het Kloosterdorp Steyl.
Broeder Berchmans
Het Missiemuseum vindt haar oorsprong in 1879, wanneer de eerste missionarissen terugkeren van hun missie in China en de eerste voorwerpen meenemen vanuit een ver land. Langzaamaan wordt de collectie (aan)gevuld met een verzameling voorwerpen uit de hele wereld. Dit wordt de basis én het uitgangspunt van het huidige museum. Naast priester Arnold Janssen – de stichter van Kloosterdorp Steyl – was broeder Berchmans een belangrijke schakel in het ontstaan het het museum. Hij ziet het als zijn doel om toekomstige missionarissen en de bezoekers van het museum meer informatie te geven over verre landen en culturen; dit in een tijd waarin geen film of televisie bestaat.
Broeder Berchmans krijgt het beheer over het museum, die in Brazilië gefascineerd raakt door vlinders en insecten. Tijdens zijn leven ontwikkelt hij zich tot een vlinderkenner van naam en faam. Waardoor tot driemaal toe valt een nieuw ontdekte vlindersoorten naar hem is vernoemd. Van één soort (de Ornithoptera Lydius Bergmansi) is nog steeds een exemplaar te zien in de insectenkamer van het museum.
Volk- en natuurhistorisch museum
Voor het museum verzamelt broeder Berchmans daarnaast vele diersoorten uit de hele wereld. Zendingen – die maanden onderweg zijn geweest over zee en die de meest uiteenlopende zaken bevatten, zoals maskers, voorouderbeelden, kleding, wapens, wandkleden, serviesgoed, geprepareerde dieren – worden eigenhandig door conservator broeder Berchmans gerubriceerd en tentoongesteld. Bijzonder: de opstelling van de collectie is sinds de dood van broeder Berchmans in 1934 vrijwel ongewijzigd gebleven. Het is daardoor een museum in een museum. Wat een verborgen parel! En wat een feestje om hier te zijn!
Welk museum zou jij willen bezoeken in Venlo?
Deze blog is tot stand gekomen in samenwerking met Venlo Partners.
Credits fotografie: Iris Zaagman / tekst: Danielle Lakeman.
Ps. Lees ook onze blog over eten, drinken én slapen in Venlo!
