VriendenLoterij x Dutch Girls in Museums

2021 was alweer het derde jaar dat we voor de Bankgiro Loterij (sinds augustus Vrienden Loterij) op pad mochten om een tiental musea op de gevoelige plaat te leggen. En gevoelig was het zeker. Want waar we heel enthousiast begonnen met goedgevulde musea, veranderde dit naar foto’s maken in een compleet leeg museum, fotograferen met mondkapjes, rekening houden met tijdslots en verdwenen vervolgens (gelukkig) de lege musea en mondkapjes weer. In deze blog nemen we je graag mee naar de musea die we voor onze 2021 reeks hebben bezocht (en natuurlijk het waarom met nog niet eerder gedeelde anekdotes!)…

1. Rijksmuseum

Het is maart 2021. En we zitten midden in een lockdown. Maar na maanden wachten willen we echt een keer met onze reeks beginnen. Ons account én dat van de Bankgiro Loterij blijven angstvallig leeg. Gelukkig waren we welkom in een leeg (!) Rijksmuseum. En dat was toch ook wel heel bijzonder. De Eregalerij voor ons alleen, samen naar de Nachtwacht kijken en op ontdekkingstocht door de bibliotheek. We doen net als Jeangu in de clip van ‘Birth Of A New Age‘ en Thijs Boontjes’ ‘Deze Nacht‘ een dansje op de glanzende vloer van de Eregalerij.

Ook zijn we tijdens ons bezoek erg onder de indruk van het nieuwe aangekochte ‘Bloemstilleven met een keizerskroon in een stenen nis‘ (1613) van Jacob Woutersz Vosmaer. Deze aankoop is mede mogelijk gemaakt door de steun van de Bankgiro Loterij. En zo wordt de statische, neogotische Eregalerij na 136 jaar nog steeds verrijkt met ‘nieuw’ werk.

Slavernijverleden

Ook valt er over tal van objecten nog zóveel te leren. Want wanneer het Rijksmuseum in 2017 voor het eerst in zijn bestaan aankondigt een tentoonstelling over slavernij in te richten, is dit het begin van een intensieve zoektocht naar een beladen verleden dat binnen het museum nauwelijks is verteld. Achter beroemde kunstwerken blijken schrijnende verhalen schuil te gaan. En het perspectief kantelt – letterlijk en figuurlijk. We raden je aan om 1. deze tentoonstelling te bezoeken. En 2. voor of na je bezoek de documentaire ‘Nieuw licht: Het Rijksmuseum en de slavernij’ te kijken. Zo krijg je een kijkje achter de schermen over de totstandkoming van deze tentoonstelling, waarin ook verschillende werken uit de Eregalerij een rol spelen. Het zijn verhalen waarvan wij vinden dat het de hoogste tijd wordt dat deze verteld worden!

2. De Nieuwe Kerk

Na ons bezoek aan het Rijksmuseum rijden we door naar De Nieuwe Kerk. Decadent met de auto, cruisend door de stad. In deze tijd vinden we het OV geen optie en zo kunnen we deze ervaring ook weer van ons lijstje afstrepen. De Dam is leeg, de Kalverstraat extreem rustig en naast een handjevol werklui is ook De Nieuwe Kerk empty.

Dat zorgt ervoor dat we het gebouw zélf eens goed kunnen fotograferen, want de World Press Photo tentoonstelling opent pas later. Waarbij het van oorsprong middeleeuwse gebouw uit 1409 zich voor deze gelegenheid vult met ruim 150 bekroonde beelden en video’s. Inclusief de winnende ‘World Press Photo of the Year’ en de ‘World Press Photo Story of the Year’.

Nu te zien: Maison Amsterdam

Ook de daaropvolgende tentoonstelling ‘MAISON AMSTERDAM‘ liep vertraging op, maar is inmiddels in volle glorie te zien. Achter het schitterende geelkoperen koorhek – één de topstukken in het interieur – kun je tot en met 3 april 2022 genieten van mode waar je U tegen zegt. Voor een half jaar is de kerk omgetoverd tot ’s lands grootste modehuis. Denk bijvoorbeeld aan de bekende vaginabroek van Duran Lantink, die je kunt kennen uit de videoclip ‘Pynk‘ van popster Janelle Monáe.

De nadruk ligt bij deze tentoonstelling op de individuele kledingstukken zelf. Ze vertellen ieder een eigen verhaal over vrijheid en onvrijheid, door de ogen van de ontwerper of juist de drager. Ook zijn de items nauw verbonden met actuele thema’s als duurzaamheid, gender en diversiteit in de breedste zin van het woord. Een aanrader!

3. Zuiderzeemuseum

Een maand later. En de musea zijn nog altijd leeg. Gelukkig hebben we een afspraak kunnen maken met het Zuiderzeemuseum. Voor onze 2019 reeks hadden we het museum al eens bezocht en daarom wilden we voor deze shoot iets ‘extra’s’ doen… en dat werd foto’s maken in klederdracht!

Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen stond dit jaar in het teken van Nederlands toerisme. En dan denk jij natuurlijk gelijk aan tulpen, molens en kaas. De tentoonstelling ‘Must See‘ liet ons op een andere manier kijken naar bekende Nederlandse iconen, die hebben bijgedragen aan het typische beeld van Nederland in het buitenland. Vijftien kunstenaars ontwierpen speciaal voor deze tentoonstelling een kunstwerk. In onze post op Instagram lichtten we één van deze kunstwerken uit:

Hollandse Luchten

Nederland staat misschien niet bekend om zijn mooie weer, maar wel om zijn schitterende wolkenluchten. Op het uiterste puntje van het museumterrein geniet je niet alleen van een prachtig uitzicht over het IJsselmeer, maar ook van het letterlijke licht aan het eind van de tunnel. ‘Hollandse luchten’ is een werk van kunstenaar Elmo Vermijs, die een observatorium van een onbruikbare windmolenwiek maakte. Naast het zichtbaar maken van de schoonheid plaatst hij met dit kunstwerk ook een kritische kanttekening bij het groeiende aantal windturbines. Want het zicht op de klassieke Hollandse luchten – die oh zo vaak door veel beroemde Hollandse schilders uit de zeventiende eeuw op doek werden vastgelegd – is veranderd dankzij deze windmolenparken. Een doorn in het oog? Of de weg van vooruitgang?

Inmiddels kruipen we steeds dichter naar de winter. En dat past dan weer bij de tentoonstelling ‘Winterkoorts‘, te zien van 3 december 2021 tot en met 13 maart 2022. Ontdek de winters van vroeger, over ontberingen en ijspret; over insneeuwen en winterfeesten; over schaatstochten op natuurijs en werken onder barre omstandigheden. Muts op, handschoenen aan en gaan!

4. Museum Stoomtram

Het leven is een trein, stap in! En zo maakten wij ons klaar om vanaf het historische station in Hoorn met de stoomtram richting Medemblik af te reizen. Echter, konden we niet vertrekken voordat we het sfeervolle tramstation hadden bekeken en de tentoonstelling ‘De Tijdlijn‘ bewonderd. Ook brachten we een bezoek aan het werkende seinhuis en de monumentale werkplaats uit 1929 (op dit moment wordt de werkplaats uitgebreid, gerestaureerd en verduurzaamd, zodat de Museumstoomtram klaar is voor de toekomst).

Reizen door het West-Friese landschap

De reis begint al wanneer je het historische station binnenstapt en een kaartje koopt bij het houten loket in de centrale hal. Na een bezoek aan het museumterrein, is het de hoogste tijd om zélf een uniek ritje te maken met één van de historische museumtrams. De stoker gooit de kolen op het vuur en even later tjoek je door het Westfriese landschap. Het is een bijzondere rit, want de spoorlijn uit 1887 tussen Hoorn en Medemblik is nog steeds compleet en veel oude stationsgebouwen en bruggen van vroeger zijn bewaard gebleven. Check voor je bezoek wel even de reisplanner voor de actuele dienstregeling.

Voor Daan was het bijzonder dat ze aan Iris de omgeving kon laten zien waar ze is opgegroeid. We konden ons geen betere kennismaking met West-Friesland bedenken. Ook leuk: combineer je museumbezoek met een historische stadswandeling door Hoorn of Medemblik. Goede reis!

5. Cobra Museum

Frida Kahlo & Diego Rivera. Misschien wel het meest bekende kunstenaarskoppel ter wereld. En sowieso ‘s werelds meest bekende feminist en ‘s werelds meest bekende Mexicaanse murealist. Daarvoor wilden wij de tijdelijke tentoonstelling in het Cobra Museum in Amstelveen wel bezoeken!

Hoewel Frida en Diego apart van elkaar hun kunst creëerden, zorgde het verzamelaarsechtpaar Jacques en Natasha Gelman uiteindelijk dat hun kunstwerken weer met elkaar verzoend werden. Dankzij deze collectie stelde het Cobra Museum een heerlijke tentoonstelling samen; waarbij Daan op haar beurt weer haar eigen kunstwerkje maakte (de ketting op de foto’s) en Iris vervolgens zorgde voor de nodige fotografiekunsten.

A Love Revolution

Tijdens de tentoonstelling ‘Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution’ dompelden we ons op thematische wijze onder in Mexicaanse sferen voor een kennismaking met Frida Kahlo, Diego Rivera en hun tijdgenoten. Daarbij kwamen we 23 iconische werken van Kahlo tegen, waaronder enkele van haar beroemdste zelfportretten. De tientallen sleutelwerken van haar man Diego Rivera en Mexicaanse tijdgenoten (zoals Lola Álvarez Bravo, María Izquierdo, David Alfaro Siqueiros en Rufino Tamayo) maakten de tijdreis naar de Mexicaanse Revolutie compleet.

Frida Kahlo was een radicale, getalenteerde, gehandicapte, bi-culturele en biseksuele vrouw wiens nalatenschap wereldwijd nog steeds velen inspireert. Maar eigenlijk valt deze vrouw helemaal niet in één zin samen te vatten. Dat merk je bijvoorbeeld ook bij de Frida Kahlo tentoonstelling die op dit moment in het Drents Museum te zien is. Zo nam het Drents Museum als het ware het stokje over van het Cobra museum met de tentoonstelling ‘Viva la Frida!’.

Viva La Frida!

Waar het Cobra Museum vooral inzoomde op het kunstenaarsechtpaar Frida Kahlo en Diego Rivièra, diens tijdgenoten en de fervente privécollectie van de Mexicaanse kunstverzamelaars Jacques en Natasha Gelman, kun je in het Drents Museum weer een heel andere, unieke en exclusieve Frida collectie verwachten. Want naast de vermaarde tekeningen en schilderijen uit het Museo Dolores Olmedo in Mexico, worden er ook persoonlijke bezittingen als kleding, beschilderde korsetten en sieraden uit Museo Frida Kahlo getoond.

Wij kijken ernaar uit om ons (weer) onder te laten dompelen in de wereld van Frida en de manier waarop cultuur, politiek, gender, handicap en nationale identiteit haar leven, haar stijl en haar taboedoorbrekende kunst hebben beïnvloed.

Ps. Heb je de tentoonstelling in Cobra Museum gemist? Bekijk dan de online opening of de rondleiding van gastcurator Stefan van Raay terug.

Psps. Luister ter voorbereiding op je bezoek aan het Drents Museum alvast naar de podcast ‘Op zoek naar Frida Kahlo in Mexico-Stad’ van Jeroen Wielaert!

6. Museum Catharijneconvent

Fast forward naar de zomer. De musea zijn weer open (hoera!) en mondkapjes zijn niet meer verplicht. Het belooft een benauwde, broeierige zomerdag te worden, dus we zijn blij dat we het koele museum in mogen duiken.

Onze eerste stop is een eeuwenoud klooster in het middeleeuwse hart van Utrecht, dat tegenwoordig onderdak geeft aan Museum Catharijneconvent. Vroeger bracht het klooster troost, bescherming en onderdak. Zéker wanneer de zon warm op de bolletjes scheen, waren de koele gangen en ruimtes een fijne bijkomstigheid om doorheen te kunnen dwalen. Je vindt in dit museum niet alleen middeleeuwse meesterwerken, een schitterende schatkamer en prachtige schilderkunst, maar ook de tijdelijke tentoonstelling ‘Maria Magdalena‘. Die nog tot en met 9 januari 2022 is te zien.

Muze Maria Magdalena

Wie Maria Magdalena was? Het houdt de gemoederen al ruim 2000 jaar bezig. Het museum vond het daarom de hoogste tijd voor een eigen tentoonstelling die deze mysterieuze en inspirerende vrouw van uitersten verdient. Het kan ook niet anders dan dat kunstenaars zich door Maria Magdalena lieten inspireren of een muze voor ze was. Verhalen werden opgeschreven, mythes bedacht en creatievelingen gingen op zoek naar ‘hun’ Maria Magdalena bij de creatie van een kunstwerk. Door de eeuwen heen kreeg ze vele gezichten: van kroongetuige, zondares tot feminist. Ook wordt Maria Magdalena geassocieerd met de vermenging van seksualiteit, sensualiteit en zonde; een baken van hoop en een feministisch icoon.

Femme fatale

De tentoonstelling neemt je mee langs historische bronnen, indrukwekkende schilderijen, hedendaagse beeldende kunst en populaire cultuur. Het is bijzonder om steeds weer op een andere manier oog in oog met Maria te staan en daarmee haar beeldvorming door de eeuwen heen te ontrafelen. Het kopstuk van de tentoonstelling is (letterlijk en figuurlijk) een portret uit 1887 van Alfred Stevens. Hij gaf zijn eigen interpretatie van de Bijbelse figuur als een bedroefde femme fatale, met de actrice Sarah Bernhardt als model. In een prachtig vormgegeven zaal – inclusief muzikale klanken – lieten wij dit werk een tijdje op ons inwerken.

7. Museum Speelklok

Na ons bezoek aan Museum Catharijneconvent vangen we midden in het centrum van Utrecht flarden op van gezapige orgelmuziek. Het klingelende, ritmische geluid brengt ons terug naar onze jeugd. Toen we maar al te graag een muntje in ruil voor een dropje wilden inwisselen bij de orgelman. Maar de klanken die we nu horen, komen niet uit één van de bekende Utrechtse winkelstraten, maar uit de oude Buurkerk aan de Steenweg waar je Museum Speelklok vindt.

Met deze intro kun je al raden dat je in dit museum de wondere wereld van de zelf spelende muziekinstrumenten instapt. Al doende en al luisterend leer je meer over alle aanwezige instrumenten: van het kleinste speeldoosje tot het grootste draaiorgel. Zo brengt de magische Danszaal – met de prachtige kroonluchters en gigantische dansorgels – je bij binnenkomst direct in de sfeer van de roaring twenties. Wij waanden ons in de disco van een eeuw geleden en verwonderden ons over de grote, kleurige dansorgels en orchestrions die om ons heen staan. Durf jij net als ons een dansje te wagen op de ruime dansvloer?

De Drie Pruiken

Ook zijn wij erg gecharmeerd van straatorgel ‘De Drie Pruiken’ (ca. 1952). Deze dankt zijn naam aan de kleurige dirigent en de twee vrolijke bellenspelers. Extra bijzonder is dat dit het allereerste orgel was waar na de Tweede Wereldoorlog weer beelden op werden geplaatst; orgelbeelden raakten in de jaren ’30 uit de mode én orgels werden tijdens de oorlog bovendien verboden door de Duitse bezetter. Tegenwoordig kun je het nog altijd werkende orgel zien én luid en duidelijk horen.

8. Kröller-Müller Museum

Toen we in de zomer het Kröller-Müller Museum bezochten, deden we dit specifiek voor de tijdelijke tentoonstelling ‘Marinus Boezem. Alle Shows’. Hier schreven we al een zeer uitgebreide blog over, daarom houden we het in deze blog lekker kort. Klik dus vooral even door!

9. Teylers Museum

Ontdek net als wij het eerste en oudste museum van Nederland! Teylers Museum werd opgericht ter bevordering van kunst en wetenschap. De boeken dienden voor studie, de natuurkundige instrumenten werden gebruikt voor demonstraties en over de tekeningen werd gediscussieerd tijdens kunstbeschouwingen. Dat is anno 2021 niet anders. Bekijk (en doe mee met proefjes) in het Lorentz Lab. Of verwonder je bij de tijdelijke tentoonstelling ‘Vogelpracht‘, met prachtig geïllustreerde prenten.

Zo stapten wij een bonte volière in, waarbij je de mooiste vogelafbeeldingen uit de collectie van Teylers Museum ontdekt. Ga op zoek naar de verschillen tussen de vogelwereld vroeger en nu. Want in de prachtig ingerichte tentoonstellingszaal vind je niet alleen publicaties van Buffon, Gould, Catesby, Le Vaillant en Nozeman, maar ook kleurrijke tekeningen van Schouman en Van Trigt. De opgezette vogels van Naturalis maken de vogelpracht compleet. Samen met een nieuw werk van de Haarlemse taxidermisten Darwin, Sinke & Van Tongeren. Welke vogel dit is, mag jij natuurlijk lekker zelf ontdekken (alles om jou tot een museumbezoek te verleiden).

The Birds of America

In de tentoonstelling – die tot en met 9 januari 2022 te zien is – staat John James Audubon (1785-1851) vogelstudie uit 1827: ‘The Birds of America‘ centraal. Dit is een gigantisch boek met 435 handgekleurde platen en één van de grootste en kostbaarste publicaties ooit. Voor het eerst in 13 jaar zijn de vijf banden (boeken) op dubbel olifantformaat weer samen te zien tijdens deze tentoonstelling. Bijzonder: de bladzijden worden gedurende de tentoonstelling wekelijks omgeslagen!

Ps. Een extra reden om (weer) te gaan: vanaf december 2021 kun je na een grootschalige restauratie een kijkje nemen in Pieter Teylers Huis (het voormalige woonhuis van Pieter Teyler)!

10. Museumhuis Barnaart

Last but not least: there’s a new museum in town! Danielle is het pand aan de Nieuwe Gracht in Haarlem al ontelbare keren gepasseerd. Het voelde dan ook een beetje als gluren bij de buren, toen ze in haar stad een kijkje mocht nemen tijdens de grande openingsdag van dit imposante Haarlemse grachtenpand. Ze was dermate enthousiast, dat ze Iris ervan overtuigde er ook snel samen te gaan flaneren, poseren, fotograferen en ons door de prachtige inrichting laten imponeren. En zo geschiedde.

Het Museumhuis (gebouwd in 1804) was één van de meest bijzondere bouwopdrachten van die tijd. Het ontvangsthuis liet Philip Barnaart aan de Haarlemse gracht bouwen door Abraham van der Hart. Deze was niet alleen architect, maar ook artistiek leider. Alle ontwerpen, van kapitelen aan de voorgevel tot de deurknoppen binnen, dragen zijn signatuur. Het resulteerde in een haast on-Nederlands stadspaleis met wellicht het gaafst bewaarde empire interieur in Nederland. De audiotour is bij je bezoek dan ook zéker een aanrader; neem plaats op het bijzondere ameublement, kijk rustig in ’t rond en ontdek steeds meer details over de ruimtes én de gang van zaken in dit spectaculaire stadspaleis.

Imponeren kun je leren

Neem bijvoorbeeld de Gouden Salon en stel je voor dat niemand minder dan koning Lodewijk Napoleon en de Prins van Oranje hier op bezoek zijn geweest. Zouden ze zich hebben gewaagd aan een spelletje aan de speeltafel? En zouden ze hen dan expres hebben laten winnen? Eén ding is zeker: het pronkvertrek moet een enorme indruk hebben gemaakt op alle belangrijke gasten. En dat doet het met de overdadige decoratie, de originele afwerking en de met paars beklede, prachtig gerestaureerde meubels nog steeds! Imponeren kun je leren, moet Barnaart hebben gedacht. Het is dan ook niet gek dat deze salon het meest kostbare vertrek is in het grachtenpand. En hoewel het huis een echt totaalconcept is, heeft elke kamer een eigen gezicht. Zo heeft de antichambre geschilderde decoraties op doek, zijn de wanden van de eetkamer van imitatiemarmer voorzien en vind je in de blauwe kamer lamellen-behang.

Vereniging Hendrick de Keyser

Ja, er valt veel te vertellen over dit Museumhuis. En dan heeft Vereniging Hendrick de Keyser er nog veel meer in bezit! Zo vind je verspreid door heel Nederland nog veel meer bijzondere Museumhuizen. Én gaan er de komende jaren nog eens 35 bijzondere huizen open. De Museumhuizen zijn een prachtige manier om kennis te maken met de verscheidenheid van het Nederlandse erfgoed en het werk van Hendrick de Keyser. En zo’n huis beleef je vooral zelf, zonder gefluister of afzetkoordjes. Ga zitten op de stoelen, kijk in de kast of bak koekjes in de keuken!